Ik ben opgegroeid in een buurt waar homoseksualiteit niet voorkwam. ‘Hoezo niet?’
Gewoon niet: homo’s bestonden niet. Ik woonde niet in Jemen, hoor. Iets dichterbij, in Nederland, in een ‘kracht’wijk ergens in Gelderland, waar wij het in de jaren 80 veel te druk hadden met overleven. Er was helemaal geen tijd voor seksuele preferenties of nog luxer ‘uitingen daarvan’. En met wij bedoel ik: een flat vol Turken, Marokkanen, Antilianen, Surinamers en één Nederlands gezin (als experiment bedoeld. Een grapje van de woningbouwvereniging).
Ieder weekend brandde er wel een auto of een kelderbox uit. Eens in de zoveel tijd hoorde je midden in de nacht noodkreten (meestal van een vrouw) de hele buurt wakker schudden. Ach, daar werd weer een voorbijgangster aangerand in een donker portiekje.
De politie kwam wekelijks langs om de oudste buurjongens in de boeien te slaan wegens inbraak of overval. En rond de zomervakantie (de periode van trouwerijen) liep er altijd wel iemand van huis weg. Ach, daar had je weer een dochter die niet uitgehuwelijkt wilde worden.
Dan laat ik de echtelijke ruzies die op het balkon werden uitgevochten of de gewapende achtervolgingen door onze wijk nog even terzijde. Simpelweg overleven. Niks bijzonders dus.
Maar homo’s? Nee, ik had er nooit één gezien in mijn wijk.
Totdat ik in de zesde klas van de basisschool terechtkwam. De geruchten gingen dat mijn meester een ‘flikker’ was. Dat zeiden de kinderen van de Openbare Basisschool (tegenwoordig ook wel een ‘zwarte school’ genoemd). Die hadden het weer van een Vietnamese oud-leerling van mijn school gehoord. Ik zat als enige Turk op de ultrablanke Rooms-katholieke Basisschool De Meiboom (ook als experiment bedoeld. Een grapje van mijn ouders).
Mijn meester was een ‘kuthomo’, volgens de kinderen in mijn flat. Bah! En ik was vast en zeker besmet met Aids. Zo luidde het oordeel.
Denk maar niet dat ik meteen ging janken. Les krijgen van een bruinwerker was echt niet het allerergste wat mij als 12-jarige kon overkomen. Ik was het kind van mijn ouders. En met die twee gestoorden moest ik de rest van mijn leven nog zien door te komen.
Ik wist dat bergvolk van de Openbare School dat niet hoger scoorde dan lbo voor de CITO-toets wel terug te pesten, hoor. Ik had genoeg gevoelige informatie over hun overspelige moeders en geile zussen. Geen gebrek aan munitie dus.
Maar een keer waagde Dikke Mo mij van de glijbaan af te gooien, omdat ik onophoudelijk het ‘homonummer’ Sometimes van Erasure liep te neurieen op de speelplaats. Van dreigementen word ik melig, dus ik begon nog harder en vrolijker te zingen en wist mezelf te laten trakteren op een klap tegen mijn slaap. Het was mijn eigen schuld: dan had ik maar niet les moeten krijgen van een ‘vieze homo’. Ja, hij stonk wel eens uit zijn bek, naar koffie, die meester van mij. Maar voor de rest was het een verzorgde man. Vies vond ik hem niet. En hoezo homo? Ik had de geslachtsoperatie van Bulent Ersoy, een van Turkijes bekendste en meest gerespecteerde zangers, op de voet gevolgd in de Turkse media. Men noemde ‘het’ een transseksueel. Geen enkele keer zag ik het woord homo voorbij komen. Wat maakte mijn meester een homo? Hoe kon men dat zien? Dikke Mo, het kind van twee ouders die jaarlijks de pelgrimage naar Mekka maakten, kreeg een acute culturele identiteitscrisis toen hij hoorde dat mevrouw Ersoy een man was geweest. Hij rende naar huis en riep dat ik zou branden in hel.
Waar mijn meester zijn titel aan te danken had, daar kwam ik gauw genoeg achter toen de beste man mij en drie andere klasgenootjes uitnodigde bij hem thuis.
Na een sessie aanmaaklimonade en cake kregen wij een rondleiding in het huis van de ‘flikker’. Ik wilde wel eens weten wat er zo flikkerachtig aan hem was, dus liep ik voorop met mijn ogen wagenwijd open. Door de zenuwen gedroeg ik me als een megalomane commentator. In de woonkamer: ‘waarom hebben Nederlanders altijd iets vaags aan de muren hangen?’. Keuken: ‘waarom zijn de Nederlandse keukens altijd geurloos: hebben ze nooit van knoflook gehoord?’ Toilet: ‘waarom ziet hun wc er comfortabeler uit dan mijn slaapkamer’. Werkkamer: ‘kan mijn vader solliciteren?’ En toen ging de deur van zijn slaapkamer -onze laatste kans op een levensveranderende ervaring- open en tadaa daar stond het bewijs dan eindelijk.
Een gigantisch 2-persoonshemelbed! “We hebben er lang voor moeten sparen, maar in dit bed slapen Rik en ik dan. Sprookjesachtig, he?”, vroeg mijn meester vol trots. Mijn klasgenootjes en ik trokken wit weg. Twee volwassen mannen in een bed? De Braziliaans-Nederlandse Manuel begon te kokhalzen. Aukje, de dochter van onze huisarts, begon ongemakkelijk te giegelen. Ik gebaarde naar Joris, de slimste van de klas, dat het tijd was om naar huis te gaan. Eenmaal buiten, op de fiets naar huis, dacht ik er over na. Hij sliep met een man. Dáárbuiten was er niks anders aan mijn meester. Niks aan hem en zijn huis wees erop dat hij aids had. Hij was heel normaal. Hij had zelfs een snor net als mijn vader! Alleen het feit dat hij zijn bed deelde met iemand van hetzelfde geslacht, maakte hem een ‘flikker’, een ‘vieze kuthomo’.
Ik heb het nooit willen begrijpen, waarom zijn voorkeur naar een man uitging (ik heb 3 jaar lang les van hem gehad). Want dat was mijn zaak niet. Hij was een goede, strenge leraar. En of het nu een technisch ‘mankement’ in zijn chromosomen betrof of een levensstijl waar hij voor had gekozen, hij was nu eenmaal zo. Hij nam de opvoedingstaak van mijn ouders over, 8 uur per dag. Respect. Mijn vader zei altijd: “Je kunt niet én van God houden én zijn werk verafschuwen”. Dus ik hield van God’s creatie. Ook van de flikkers en vieze kuthomo’s die hij had geschapen.
Vijftien jaar later stond ik met mijn camera te filmen op een Turks homofeest in Amsterdam. “Kijk daar. Achter het pilaar. Ze kussen mekaar”, waarschuwde ik mijn collega Gul. Ze had de schrik van haar leven. Waar waren deze Turkse mannen mee bezig? “Verdwaalde zielen..”, fluisterde ze in mijn oor. “Volgens mij baal jij gewoon dat je op je 29ste nog steeds vrijgezel bent. Hier is je verklaring!”, lachte ik. “Alle leuke, gevatte en knappe Turken in Nederland zijn gay. Wat nu?” vroeg Gul mij.
De avond was jong, maar de bijna tastbare angst onder de mannen was vanouds. Niemand wilde voor de camera zijn verhaal doen. Bang om afgeschoten te worden door familieleden. Eén van de jongens had zich zelfs een week eerder laten verloven met een achternicht. Een meisje. “Wat moet ik dan? Tegen mijn ouders zeggen dat ik van piemels houd?”, antwoordde hij, toen ik hem vroeg wat hem bezielde.
Eéntje stond de hele avond op de dansvloer te pronken met zijn ontblote en geoliede borstkas. Zijn ouders waren net terug van hun vierde reis naar Mekka. “Ik hoop dat Allah ze bijstaat, wanneer dit uitlekt”, riep hij heupwiegend. “Want ik ben niet van plan om te trouwen en het leven van een onschuldig meisje te verneuken”. Dat was aardig van hem, vond ik. “Mijn ouders denken dat Allah hen heeft beloond met 4 vruchtbare zonen. Ze weten nog niet dat ik, de jongste, hun grootste straf ben”.
Zo had ik het nog niet bekeken. Allah was er toch niet alleen om beloningen uit te keren en boetes uit te delen? En daar in de kleine, hete disco waar de dansende, geile mannen mij een onbestemd gevoel gaven moest ik opeens denken aan mijn Turkse oppas van vroeger. Zij was inmiddels de huwbare leeftijd allang gepasseerd. Dat mens was stokoud geworden, maar nog steeds niet aan de man geraakt. Jarenlang werd gezegd dat ze geen goede man kon vinden. Onlangs hoorde ik dat zij en haar Nederlandse huisgenote een relatie hebben.
Ook moest ik denken aan het meisje dat ik in de chatbox had ontmoet, een paar jaar geleden, dat zichzelf 8 maanden lang voordeed als een jongen. Voor de gein zogenaamd. Toen de aap uit de mouw kwam, bleek dat ze strenggelovig was en een hoofddoek droeg. In haar dagelijkse leven offline kon ze niet zijn, wie ze was. Zou zij nog steeds aan haar trekken komen op het internet?
En al deze jongens hier? Het leek de setting van mijn oude achterstandswijk wel. Er was ook helemaal niks veranderd nu dat we wél van homoseksualiteit hadden gehoord. Het was nog steeds simpelweg overleven. Niks anders en niks bijzonders.
[WatNou..!?]